Ngoại tiêu hóa
2024-09-21 15:19:31 114 0 Báo cáo 0
0
Đăng nhập để xem toàn bộ nội dung
Sơ đồ tư duy này cung cấp một cái nhìn toàn diện về các bệnh lý ngoại tiêu hóa, bao gồm sỏi đường mật, trĩ, nứt hậu môn, và áp xe hậu môn trực tràng. Nó chi tiết hóa các yếu tố giải phẫu, cơ chế bệnh sinh, triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán, và các phương pháp điều trị. Đặc biệt, sơ đồ này phân loại sỏi đường mật theo vị trí hình thành, phân tích cơ chế hình thành trĩ nội và trĩ ngoại, và nêu rõ các yếu tố nguy cơ dẫn đến nứt hậu môn. Ngoài ra, nó cũng mô tả chi tiết về các biến chứng có thể xảy ra và cách xử lý chúng. Sử dụng sơ đồ này, người đọc có thể nắm bắt toàn bộ kiến thức cần thiết để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý ngoại tiêu hóa một cách hiệu quả, từ việc nhận biết triệu chứng ban đầu đến các phương pháp phẫu thuật tiên tiến.
Tác phẩm khác của tác giả
Dàn ý / Nội dung
7. Biến chứng
Thường di căn phổi, gan, phúc mạc
BC sỏi ống mật chủ
1. Viêm đường mật
2. Sốc nhiễm trùng đường mật
3. VTC do sỏi
4. Thấm mật phúc mạc và viêm phúc mật
5. #: HC gan - thận / Xơ gan ứ mật
Biến chứng
Trĩ
Tắc mạch
Cục máu đông trong búi trĩ
Ls
Diễn tiến tự nhiên
Hoại tử da quanh búi trĩ -> cục máu đông bị đẩy ra hoặc tiêu dần và bệnh khỏi sau 10-14 ngày
Búi trĩ tắc mạch -> mẩu da thừa
Triệu chứng
Khối sưng đau quanh hậu môn, đau nhiều trong 48h , giảm sau 4 ngày
Thăm trực tràng sờ thấy một cục tròn , nhỏ, cứng và rất đau
Soi hậu môn tháy những búi nhô lên, màu tím hơi đen
Sa và nghẹt búi trĩ
Do trĩ nội trong lòng ống hậu môn
Nhiễm trùng : viêm nhú và viêm khe
Triệu chứng
Cảm giác nóng, rát và ngứa ở hậu môn
Thăm trực tràng
Rất đau và thấy cơ thắt giãn nở kém
Soi hậu môn
Nhú phù nề, màu trắng , các khe nằm giữa các búi trĩ bị loét nông, màu đỏ
Xơ hóa
Mẫu da thừa
Không đau , không gây chảy máu
Gây chảy máu, gây vướng, ngứa hoặc hơi khó VS
Sau mổ
Biến chứng sớm
Đau sau mổ
Bí tiểu
Chảy máu
Kẹt phân
Biến chứng muộn
Da thừa
Hẹp hậu môn
Nứt hậu môn, áp xe dưới niêm và rò hậu môn
Đại tiện mất kiểm soát
Biến chứng áp xe HM_TT
Rò hậu môn
6. Điều trị
Điều trị sỏi ống mật chủ
1. Lấy sỏi ống mật chủ = nội soi mật tụy ngược dòng
2. Phẫu thuật
Mở ống mật chủ lấy sỏi
PT cắt gan
Tái tạo vòng qua ngả tá tràng
Điệu trị trĩ
Trĩ nội
BP bảo tồn
( Bth hóa thói quen đại tiện)
Chế độ ăn nhiều chất xơ
Uống nhiều nước
Tập vận động
Giữ tư thế đại tiên đúng -> hạn chế sự gắng sức khi đại tiện
Bổ sung thuốc nhuận tràng
Thuốc dạng kem có thể bơm vào trực tràng ban đêm và trước khi đại tiện
Thuốc đặt hậu môn
Thụt tháo khi cần thiết
Tr chứng : chảy máu , sa trĩ, đau không cải thiện
Thuốc hỗ trợ TM , Tăng độ bền mao mạch
Díosimin , hesperidin, troxerutin, heptaminol,....
Chích xơ
Trĩ nội độ 1, 2
Cách làm
Tiêm dưới niêm mạc phenol 5% trong dầu lạc hoặc dầu hạnh nhân hay Polidocanol 2%
Nhược
PU viêm, tắc mạch, xơ hóa lớp dưới niêm
ĐG hiệu quả sau 8 tuần
Chích xơ có thể được lặp lại
Thắt trĩ bằng vòng cao su
Búi trĩ to
Cách làm
Barron's bander đưa vòng cao su vào và thắt ở gốc của mỗi búi trĩ
Trĩ thiếu máu -> Hoại tử và bong ra trong 10 ngày
Biến chứng
Chảy máu / Đau/ Tụ máu/ Nhiễm trùng
Có thể thắt 1 búi hoặc 3 búi được lặp lại sau vài tuần
Đông lạnh búi trĩ và điều trị bằng quang đôn hồng ngoại
Phẫu thuật
CĐ
Trĩ độ 3, đô 4
Trĩ độ 2 thất bại với các PP
Trĩ hỗn hợp
Trĩ xuất huyết gây thiếu máu
PP vô cảm
Gây tê tủy sống
Cắt trĩ mở
PT Milligan- Morgan
Cắt trĩ kín
PT Ferguson
Cắt trĩ bằng stapler
Longo
Sd công cụ khâu nối tự động
Tỷ lệ tái phát cao
PP THD
Khâu cột Đm trĩ dưới hướng dẫn siêu âm Doppler
Trĩ biến chứng
Nghẹt, tắc mạch, hoại tử
Chảy máu trầm trọng
Trĩ ngoại tắc mạch
Điều trị K TQ
K TQ còn khu trú trong thành TQ
( T1-T2, N0)
Kỹ thuật cắt niêm mạc qua nội soi EMR
Bóc tách cắt u đến lớp dưới niêm qua nội soi ( ESD)
U tiến triến
Phẫu thuật
Điều trị tân hỗ trợ
Xạ trị
Điều trị nâng đỡ
Xạ trị và hóa trị
Đặt stent TQ
LASER qua NS thực quản
Điều trị áp xe hậu môn
Dẫn lưu
Điều trị
Rò đơn giản
Xẻ đường rò, nạo và để hở
Rò xuất phát từ áp xe khoang ngồi- trực tràng đã dẫn luuw
Xẻ đường rò
Rò cao và phức tạp
Đặt seton
Dẫn lưu mủ
Đánh dấu đường rò
Cắt cơ thắt từng phần hay cắt từ từ
Bơm keo sinh học
5. CĐ
CĐPB
Viêm túi mật do sỏi
Ung thư quanh bóng Vater
Ung thư đường mật
Nang đường mật
Bệnh Caroli
Một số phân lọa mới về bệnh trĩ
Xếp GĐ K TQ
SA - nội soi
Trên BN chưa di căn
XĐ đppk xâm lấn và tình trạng các hạch lympho quanh khối u
T ( U nguyên phát)
N ( hạch vùng)
M ( di căn xa)
CĐ phân biệt
Các nguyên nhân nhiễm trùng
Viêm mô TB do Steptococcus spp
Hoại thư do Clostridium spp
Hoại thư do Fournier
CĐ
XĐ
Tiền sử áp xe HM-TT
1 hoặc nhiều lỗ chảy mủ hoặc dịch đục ở tầng sinh môn
XĐ đường rò
Bằng tay , soi hậu môn , áp dụng đl Goodsall, que thă dò, bơm hơi, bơm chất màu hoặc chụp đường rò, MRI hay SA ngả hậu môn
1. GP
Sỏi đường mật
Theo GP
Sỏi túi mật
Sỏi đường mật chính
Sỏi trong gan
Sỏi ngoài gan
Sỏi ống mật chủ
Sỏi của ống gan chung
Sỏi của ống mật chủ
Theo vị trí hình thành sỏi
Sỏi nguyên phát
được hình thành tại đường mật chính
Sỏi thứ phát
Sỏi túi mật rơi xuống ống mật chủ
Trĩ
GP
3 đệm trĩ vị trí 3,8, 11h
Được cấp máu bởi 6 ĐM trĩ
ĐR TM lớp dưới niêm mạc
ĐR trên : ĐR TM trĩ trong
Gây trĩ nội (>80%)
ĐR dưới : ĐR TM trĩ ngoài
Khi giãn gây trĩ ngoại (5%)
2 ĐR dẫn lưu máu theo chiều ngược nhau +Ngăn cách bởi DC Parks
DC parks chùng giãn không còn ngăn cách
Trĩ hỗn hợp
15%
Chức năng
Đệm trĩ + cơ thắt => Giữ cho ống hậu môn được đóng kín
Nứt hậu môn
Vết nứt nằm vùng rìa hậu môn và kéo dài vào bên trong ống hậu môn đến đường lược
GP thực quản :
Giữa hầu -> chỗ nối TQ- dạ dày
(1) TQ cổ
Subtopic 1
(2) TQ ngực trên
(3) TQ ngực giữa
(4) TQ ngực dưới và chỗ nối TQ- dạ dày
GP HM-TT
Các khoang quanh HM-TT
Khoang quanh hậu môn
Khoang gian cơ thắt
Khoang ngồi trực tràng
Khoang sau hậu môn
Khoang trên cơ nâng hậu môn
Các tuyến HM
6,12 tuyến với chiều dài 10-15mm
Chức năng
Tiết dịch nhầy
Tập trung nhiều ở nữa sau hậu môn
GĐ mạn tính của áp xe hậu môn- TT
2. Cơ chế
Cơ chế
Cơ chế chung
Trĩ nội
Sự ứ huyết và phì đại đệm trĩ trên đường lược
Thể hang trực tràng
Trĩ ngoại
Vì có sự thông nối với những TM lặp đi lặp lại dưới đường lược
Những đợt ứ huyết TM lặp đi lặp lại làm giãn niêm mạc và da tầng sinh môn và sa xuống dưới
Cơ chế cụ thể
1. RL điều hòa shunt động tĩnh mạch tại vị trí các đệm hậu môn
2. Dòng máu trở về qua ngả TM trĩ trên không tốt
Làm đệm trí lớn dần lên
3. Tăng áp lực ổ bụng khi bón , tiểu khó, lúc mang thai
Cản trở hồi lưu TM làm đệm trĩ lớn dần
4. Tăng trương lực cơ thắt kéo dài
Giảm lượng máu trở về qua shunt xuyên cơ thắt
Làm đệm trĩ dãn ra
Các yếu tố
Ng. nhân
Táo bón mạn tính
BN rặn gắng sức, áp lực trong lòng ống hậu môn = 10l
Táo bón kéo dài làm ứ đọng máu trong ĐR -> Búi trĩ xuất hiện lớn dần và sà ra ngoài
HC ruột kích thích ( IBS)
Rặn nhiều , đại tiện nhiều lần
Ung thư đại tràng xích ma- trực tràng và vùng chậu
Tư thế đứngl lâu , ngồi nhiều , ít vận động
bth p TM trĩ = 25 cm H20
đứng lâu có thể = 75 cm H20
Tăng áp lực ổ bụng
( ho nhiều và kéo dài) Trên BN COPD, suy tim, xơ gan cổ chướng
Cơ chế tạo sỏi đường mật
Yếu tố thuận lợi
Sỏi sắc tố nâu là ứ trệ đường mật ( RL vận động cơ vòng Oddi , CĐ ăn ít chất béo, hẹp đường mật bẩm sinh hay mắc phải, túi thừa tá tràng, Nhiễm KST ), + NK đường mật + CĐ ăn thiếu protein
Nứt hậu môn
Vị trí 6h
Do khối phân cứng đi qua hậu môn trong quá trình đại tiện
Vị trí này chịu lực tác động mạnh + da vùng này ít đàn hồi hơn do sự gia tăng mật độ của phần cơ dọc tại vùng đó
Vị trí 12h
Phụ nữ khi sinh
bệnh kéo dài
CT lặp đi lặp lại nhiều lần
Tăng trương lực cơ thắt
Vị trí phía sau được tưới máu kém hơn phần còn lại của ống hậu môn
Yếu tố nguy cơ
Ung thư TB gai
(+)
(+)
(+)
(+)
(+)
(+)
-
-
(+)
Ung thư BM tuyến
(+)
-
-
-
-
-
(++)
(++)
(+)
Cơ chế Áp xe HM-TT
Nhiễm trùng tuyến hậu môn
VK : E.Coli , Gr (+) : Staphylococcus spp
Áp xe liên cơ thắt
Áp xe quanh hậu môn
Áp xe hố ngồi trực tràng
Áp xe trên cơ nâng hậu môn
Áp xe hình móng ngựa
Ng. nhân rò hậu môn
Ng. nhân không đặc hiệu (90%)
Thuyết khe tuyến
Viêm tuyến hậu môn hình thành ổ ấp xe khi vỡ tự nhiên
Rạch thoát mủ bệnh trở thành rò hậu môn
Ng.Nhân đặc hiệu
Bệnh lý HM-TT
Nứt hậm môn, cắt trĩ, chích xơ búi trĩ
Bệnh viêm ruột
Bệnh Crohn, viêm loét đại tràng
Nhiễm trùng
Vi trùng lao, nhiễm Actinomyces
Ác tính
Ung thư HM-TT thấp xâm lấn, rò ra da quanh hậu môn
Sau chiếu xạ vùng tầng sinh môn
Chấn thương
Vết thương xuyên thấu
Dị vật gây nhiễm trùng tạo nên rò hậu môn
3. LS
Triệu chứng
CƠ năng
Sỏi ống mật = viêm đường mật
( Tam chứng Charcot)
Đau quặn mật
Cơ chế
Sỏi -> tắc ống mật chủ -> Giãn đường mật .
Áp lực đường mật tăng đột ngột gây nên cơn đau dữ dội ở thượng vị hoặc hạ sườn phải
Tính chất
Kéo dài 20-30p
Lan ra sau lưng hoặc lên vai phải
Đáp ứng với thuốc giảm đau
Sốt - ớn lạnh
Do nội độc tố từ VK gr (-)
Vàng da
Từ củng mạc mắt và niêm mạc dưới lưỡi sau đó lan toàn thân
+ Tiểu vàng sẫm
Do tăng urobilin trong máu
+ Tiêu phân bạc màu( tắc mật hoàn toàn)/ Tiêu phân vàng ( tắc mật không nhiều)
+ Chảy máu đường phân ( Phân có màu đen)
Tam chứng Sandblom
Đau quặn mật, Vàng da, Tiêu phân đen
Tắc mật kéo dài -> ngứa bắt đầu ở tay , chân sau đó lan ra toàn thân
Thực thể
Ấn đa hạ sườn phải hoặc thượng vị
Vị trí là tam giác Chaufard ( đường mũi ức - rốn , phân giác của 1/4 trên phải thành bụng và hạ sườn phải )
Túi mật căng to do ứ mật, ấn đau, sờ trên thành bụng
Gan có thể to và đau, sờ dưới bờ sườn phải
Tr chứng
Chảy máu
Tính chất : Máu đỏ tươi không trộn lẫn với phân / vài giọt hoặc thành tia
Máu có thể chảy ra trước phân khi BN bón nặng
CĐPB
K trực tràng hoặc đại tràng xích ma
Máu đỏ bầm , như máu cá và trộn lẫn với phân
B. lý XHTH dưới khác
Sa trĩ
Goligher
Độ 1
(-) chỉ chảy máu bên trong
分支主题
Độ 2
(+) Khi đại tiên
Tự vào ống hậu môn
Độ 3
(+) tự
Dùng tay đẩy
Độ 4
(+) sa
(-) Không đẩy được
Đau
Khi có biến chứng : nứt hậu môn, áp xe hậu môn -> xuất hiện ở trĩ ngoại
Ẩm ướt hậu môn
Do sự tiết chất nhầy tử niêm mạc trực tràng sa ra ngoài hậu môn hoặc khó vs sau khi đại tiện
Nứt hậu môn
Trchung
Đau khi đại tiền
Đau dữ dội , giảm sau 1 khoảng TG dao động khác nhau và tái diễn những lần đại tiện sau , tiêu ra máu đỏ tươi + ghi nhận trên giấy vệ sinh
Chảy máu đỏ tươi
Chảy dịch nhầy
Táo bón
NHM mãn tính
Da chỉ điểm
Nhú phì đại ở phía trong ống hậu môn và một mẩu da thừa ở bờ hậu môn
Ở giữa : vết nứt hậu môn hình vợt có đáy màu trắng -> thấy sợi vòng của cơ thắt trong
BN thấy ngứa vùng hậu môn do kích ứng của mẩu da thừa
Chảy dịch từ vết nứt hoặc từ một lỗ rò gian cơ thắt -> phát sinh do sự nhiễm trùng qua vết nứt hậu môn
Triệu chứng LS
GĐ đầu
Không tr chừn hoặc tr chứng của bệnh trào ngược DD- TQ
Nuốt nghẹn ( nuốt khó
Thường gặp nhất
Lúc đầu nuốt nghẹn với thức ăn đặc -> nuốt nghẹn cả chất lỏng
Biểu hiện muộn của bệnh vì TQ không có lớp thanh mạc nên cơ trơn có thể giãn rộng ra -> Lúc đó tổn thương u đã xâm chiếm 60 % chu vi thực quản
# Co thắt tâm vị, u phổi, u trung thất, u tuyến giáp
Nuốt đau, sụt cân
Gợi ý u không thể cắt được
Khàn giọng
Đau bụng
Đau lưng liên tục
Đau xương dai dẳng, nấc cục
TR chung HH
Ho hoặc VP hít
Rò TQ vào đường HH
TRLS
TR cơ năng
Đau
Tăng : ho, đi lại, rặn
Nhiễm trùng đe dọa tính mạng
BN ĐTĐ, SGMD hay bệnh tim
Sốt cao, bí tiểu
Tr thực thể
Áp xe quanh hậu môn / Áp xe hố ngồi trực tràng
Nhìn thấy hoặc sờ được khối áp xe căng phồng ở cạnh hậu môn
Áp xe liên cơ thắt
Sờ được khối viêm, ấn đau thành trực tràng hay sờ được khối áp xe trên cơ nâng
Ls
Nốt cạnh hậu môn, chảy mủ hoặc ít dịch đục kéo dài hay từng đợt ở tầng sinh môn
Định luật GOODSALL
4. CLS
分支主题
XN
CTM
SHM
ĐÔng máu
CĐ HA
SA bụng
CT scan
Chụp CHT mật tụy ( MRCP)
SA qua ngã nội soi
Chụp đường mật xuyên gan
CLS K Thực quản
Nghi ngờ
X- Quang TQ cản quang
CT scan với thuốc cản quang TM và đường uống
Xác định
Nội soi TQ
Soi PQ
TQ trên và giữa
SInh thiết
PET- Ct
Đánh giá di căn hạch và di căn xa
Sưu tầm
Sưu tầm
Sưu tầm
Sưu tầm
Sưu tầm
0 Nhận xét
Trang tiếp theo
Được đề xuất cho bạn
Xem thêm
